oorlogsmonumenten.
De oorlogsmonumenten in Sliedrecht.
Het fotograferen van de rijks en gemeentelijke monumenten heeft ervoor gezorgd dat ik steeds meer en meer in alle monumenten van Sliedrecht geïnteresseerd raakte en ook tot de conclusie kwam dat er in Sliedrecht ook hard gevochten is. Er zijn mensen opgepakt tijdens de razzia's , er zijn bombardementen geweest en ook tijdens de gevechten zijn er personen omgekomen. Op deze pagina de monumenten die ik gefotografeerd heb.
Line crossers Albrecht Plein. Voor de linie crossers die per kano of roeiboor voeren naar Lage Zwaluwe om medicijnen en inlichtingen te geven en ontvangen. Het monument is in 1965 ontworpen door Hans Bayens en in 1966 onthuld door Prins Bernard. In 1985 heeft de Henri Dunantschool dit monument geadopteerd.
Bovenlicht op het pand Molendijk 16: Ter nagedachtenis aan de Line crossers De line crossers gebruikten dit pand als doorgangshuis. In de kelder was een wapenarsenaal, berichtenarchief en een zender. Op het bovenlicht een fraaie gravure als eerbeton aan de line crossers.
Oorlogsmonument Stationsweg: Op het voetstuk: voor hen die vielen, op de plaat: voor vrede en vrijheid omgekomen in Europa en Overzee. Ontworpen door Frans Nix, de figuren stralen wanhoop en vertwijfeling uit maar ook overwinning en fierheid. Ieder jaar is hier op 4 mei een kranslegging en worden er gedichten voorgelezen. Het monument is in 1995 door toenmalige burgemeester C.A. Kleijwegt onthult .
Monument aan de singel ter nagedachtenis aan de Merwedegijzelaars: De Merwedegijzelaars werden opgepakt tijdens de razzia op 16 mei 1944 in Sliedrecht, Hardinxveld-Giessendam en Werkendam. Het monument is mede tot stand gekomen door Anja van der Starr, haar vader was één van de mannen die meegenomen is tijdens de razzia. Het monument staat sinds 3 oktober in Sliedrecht. Ook in Hardinxveld-Giessendam en Werkendam vond een razzia plaats en ook deze gijzelaars hebben een monument met een net iets andere houding van de handen.
Plaquette aan de wand Hervormde Kerk: Tegen deze muur stonden de opgepakte mannen urenlang voor dat ze op transport gingen naar kamp Amersfoort.
Monumenten op de begraafplaats.
Het 'Indië-monument' in Sliedrecht is opgericht ter nagedachtenis aan zes inwoners van Sliedrecht die door oorlogshandelingen in het voormalig Nederlands-Indië om het leven zijn gekomen.
De namen van de zes slachtoffers luiden:
T. Boer, J. van Genderen, E.H. den Hartog, A.B. Verheij, C. Vermeulen en T.C. Vet.
De oprichting van dit monument was een initiatief van de Bond van Wapenbroeders Afdeling Zuid-Holland Zuid-Oost.
Het monument is onthuld op 15 december 1995 door burgemeester C.A. Kleiwegt, de secretaris van de Bond van Wapenbroeders de heer H. Leeuwis en mevrouw G.J. den Hartog- Groenewegen, nabestaande van een van de slachtoffers. Bron; Nationaal Comite 4 en 5 mei.
Gedenksteen rode kruis:
De gedenksteen van het Rode Kruis in Sliedrecht bestaat uit een marmeren gedenksteen met daarop een tekst en een rood kruis en twee grafzerken met daarop een tekst en een lauwertak. De namen van de slachtoffers: G. Aartsen, A.J.Bex, Jacob Bruinzeel, M.K. de Graaf, Jacob Groenenveld, A.Hamel, J. Romijn, J. Sint, M. Tak en H. de Vries Danil.
Herdenking aan het bombardement:
8 Juli 1940:
Wat begint met een mooie zomerdag eindigt in een dag waarbij 8 mensen komen te overlijden door het bombardement. De eerste bommen welke worden geworpen door een Engels vliegtuig komen terecht in wijk C. Veel ruiten sneuvelen door de luchtdruk maar gelukkig vallen er geen doden of gewonden. Het luchtalarm gaat na de inslagen af en er volgen nog vijf bommen. Deze komen terecht bij de Brugstraat, de Prins Hendrikstraat en Julianastraat. Ditmaal zijn er veel zwaar gewonden, waaronder slachtoffers met afgerukte lichaamsdelen. Er zijn vier doden te betreuren en later overlijden nog vier mensen aan de zware verwondingen. Op de begraafplaats te Sliedrecht staat een monument voor de overleden personen.
Marigje Monster-Vogel: 40 jaar wonende aan de Brugstraat.
Sijgje van der Vlies-Koppelaar, 43 jaar wonende Brugstraat.
Neeltje Struijk de Landgraaf; 29 jaar Prins Hendrikstraat
Andries Cornelis Struijk: 39 jaar, Prins Hendrikstraat
Maria P van der Zwaan-Visser: 34, Prins Hendrikstraat
Adrianus Monster, 15 jaar Brugstraat
Annigje Boer: 6 jaar Julianastraat
Maaike H. Boeren-Mellegers: 49 jaar Prins Hendrikstraat.
15 Oktober 1944:
De trein met paarden, oorlogsmaterialen en militairen wordt onder vuur genomen. De locomotief komt tot stilstand bij het perron en de goederenwagons tot voorbij het stationsplein. Smiddags volgt een bombardement, hierbij wordt niet alleen het station maar ook twee woningen van de stationsweg geraakt. Dhr. Jongsma komt te overlijden deze dag.
1 Januari 1945:
Twee Britse vliegtuigen zetten de aanval in op schepen die in een gantel liggen naast de Molenstraat, zij missen doel maar richten wel schade aan bij de Molenstraat 17 en 19, hierbij laat het gezin Kazen dat bestaat uit: vader Jacob, moeder Pietje, grootvader Teunis en grootmoeder Jannigje en de buurjongen Maarten Ruis het leven. Bij de aanval in de middag worden Gerrit A. Teeuwe en Jan Wisselink. Een bom komt terecht op de garage Kramer in de Oranjestraat hierbij komt mevrouw Kramer-Leeuwestein om het leven.
Bron: Historische Vereniging Sliedrecht.
Op de begraafplaats zijn ook een aantal afzonderlijke graven van inwoners die zijn overleden tijdens de oorlog.
Struikelstenen in Sliedrecht.
Struikelstenen in Sliedrecht:
Een intiatief van de Duitse kunstenaar Gunther Demnig. Oorspronkelijk heten deze kubusvormige stenen met een messing bovenplaat Stolpersteine, dit is afgeleid van het Duitse woord voor struikelen (stolperen).
In Augustus 2015 neemt toenmalig wethouder Gerrit Venis het initiatief om ook in Sliedrecht struikelstenen te plaatsen. In Sliedrecht gaat het nu ( 2022) om 14 personen waarvan 18 joodse inwoners, 10 joodse onderduikers 1 onderduikgeefster en 11 Merwedegijzelaars.
Het initiatief wordt van harte ondersteund door Ronald Kitz (Stichting Dijksynagoge) en Anja van der Starre namens de Merwegijzelaars. Samen met de communicatieve ondersteuning van Maria Stam wordt het plan opgevat om niet alleen voor de 28 leden van de Joodse families en onderduikers struikelstenen te laten plaatsen maar ook voor mejuffrouw Nederlof en 11 Merwegijzelaars.
Op 20 April is de Stichting Struikelstenen opgericht. De vier mensen van de werkgroep vormen samen met Gwen Talsma en het bestuur van de stichting. Willem van den Heerik voorziet de stichting van veel nuttige informatie.
Op 6 Februari 2017 zijn de eerste struikelstenen in Sliedrecht gelegd door Gunter Demnig. Dit zijn stenen voor de Joodse familie kleinkamer (Adriaan Volkersingel 22) en Familie den Hartog (Adriaan Volkersingel 25) en Merwedegijzelaar Klaas Gortemoller Molendijk ter hoogte van nummer 160. Klaas Gortemoller werd gearresteerd op 16-5-1944 en overleed op 17-11-1944, hij was toen 24 jaar.
27 April 2018 werden er wederom struikelstenen door Gunter Deming geplaatst het gaat dan om; stenen voor de Joodse famile Simon de Hartog (5 stenen) en de onderduikkinderen Marleentje en Bertje Sanders in de Hugo de Grootstraat 70. Op 28 april werden er stenen geplaatst voor de Merwedegijzelaars: Arie de Kluijver, Molendijk 25 ( 18 jaar), Pieter van Hemert ( 23 jaar) Parallelweg 8 en Teunis Ceelen ( 19 jaar) Stationsweg 198.
7 Oktober 2019: Er worden wederom stenen gelegd door Gunter Deming nu voor: Merwedegijzelaar Steven van der Kreeft ( 22 jaar) aan de westkant van het voormalige station, Merwedegijzelaar Pieter Harkema hij woonde tijdelijk met zijn ouders aan de Rembrandtlaan 12, dit is nu nummer 20 ( 25 jaar).
Tot slot worden er 12 stenen gelegd aan de Stationsweg, toenertijd nummer 32 het huis is al ruim dertig jaar geleden gesloopt wel staat er nu een bord met de tekst het droevigste huis van Sliedrecht, de stenen liggen voor het bord. Het gaat hier om de hoofdbewoonster Mejuffrouw Leentje Nederlof, zij gaf onderdak aan het Joodse gezin van Gelderen (moeder, vader en zoontje), de Heer en Mevrouw De Raaij- de Jong, moeder en zoon de Goede, zussen Antoinette en Hester Fles en de schoonzussen van Hester Martha Kattenburg en Rozette van Aals.
In 2021 werden de stenen voor de Merwedegijzelaars Jacob van de Knaap Julianastraat ( 19 jaar) en Gerrit de Bruin, Wilhelminastraat ( 19 jaar) .geplaatst. Deze keer werden de struikelstenen gelegd door Burgemeester Jan de Vries.
De planning is dat er in 2023 wederom een aantal (tot nu toe 4) struikelstenen worden geplaatst.
Op 11 April was Gunter Demnig wederom in Sliedrecht voor het plaatsen van twee struikelstenen.
De eerste was voor Arie Kors Groeneveld (Rivierdijk 256). De tweede was voor Elly Sanders. (Hugo de Grootstraat 70)
Bronnen: Stichting Struikelstenen Sliedrecht, Merwedegijzelaars Sliedrecht.
